Hỏi:NPK là ký hiệu gì trên bao bì, tác dụng của từng thành phần?

Trả lời:

- Chữ N nhằm chỉ nguyên tố dinh dưỡng đạm.
- Chữ P nhằm chỉ nguyên tố dinh dưỡng lân.
- Chữ K nhằm chỉ nguyên tố dinh dưỡng kali.

Loại phân NPK là loại phân chuyên cung cấp cho cây trồng 3 nguyên tố dinh dưỡng này.

- Phân đạm là loại dinh dưỡng quan trọng nhất, có tác dụng làm cây xanh tốt, sinh trưởng chiều cao và khối lượng thân lá, hình thành hoa quả, mầm chồi …
- Phân lân có tác dụng tốt cho việc ra rễ, ra hoa…
- Phân kali có tác dụng tốt cho việc tổng hợp đường bột, xellulo, làm cây cứng cáp, giúp trái lớn nhanh, hạt mẩy, tăng độ ngọt và mầu sắc trái…

Tuy nhiên, trên đây chỉ là phân định một cách tương đối và không chính xác. Bởi vì cây trồng luôn cần có đầy đủ cả 3 nguyên tố này và các nguyên tố khác nữa để tương hỗ, hình thành nên các hợp chất sinh học và các bộ phận có các chức năng riêng biệt và tác động qua lại để tạo thành sự sống một cách rất phức tạp.

Trên bao bì của phân NPK thường có 3 số chính. Số đầu nhằm chỉ hàm lượng đạm, quy ra % Nitơ (N) nguyên chất. Số thứ 2 nhằm chỉ hàm lượng lân, quy ra % oxyt phospho (P2O5). Số thứ 3 nhằm chỉ hàm lượng Kali, quy ra % oxyt kali (K2O). Ngoài ra, có thể một số bao bì còn ghi thêm một số chất khác như Lưu huỳnh, Canxi, Magie v.v.. Đối với Lưu huỳnh thường được tính bằng % lưu huỳnh nguyên chất (S), Canxi được tính bằng % oxyt canxi (CaO), Magie được tính bằng % oxyt magie (MgO).

Ví dụ: NPK 16-16-8-13S, trong đó có 16% N, 16% P2O5, 8% K2O và 13% S.

Như đã nói ở trên, cây trồng không chỉ cần 3 nguyên tố dinh dưỡng này mà còn cần tổng cộng khoảng 13 nguyên tố, trong đó chia ra:

- Các nuyên tố đa lượng gồm: N, P, K (Nitơ, Phospho, Kali)
- Các nguyên tố trung lượng gồm: Ca, Mg, S (Canxi, Magie, Lưu Huỳnh)
- Các nguyên tố vi lượng gồm: B, Cl, Cu, Fe, Mn, Mo, Zn (Bo, Clo, đồng, sắt, Mangan, Molipden, kẽm)

Mặc dù số lượng các nguyên tố cây cần thì nhiều nhưng nông dân thường chỉ bón một số loại phân NPK cũng vẫn đáp ứng được nhu cầu phân bón cho cây vì trong đất thường có sẵn tất cả các nguyên tố dinh dưỡng này. Khi nông dân bón phân NPK tức là bón những nguyên tố thiếu hụt nhiều nhất, còn các nguyên tố khác thì cây trực tiếp khai thác từ đất.

Hỏi : Phân bón chuyên dùng là loại phân có tác dụng như thế nào đối với cây trồng? Tại sao nên bón phân chuyên dùng?

Trả lời :

Phân bón chuyên dùng là loại phân được sản xuất ra nhằm bón riêng cho một cây trồng xác định nào đó, với mục đích bón đúng, bón đủ, bón cân đối và bón kịp thời, đúng lượng và loại dinh dưỡng mà cây cần. Tuy nhiên, do sự không đồng nhất về giống cây trồng, đất đai và điều kiện thời tiết, khí hậu mà sự đáp ứng của các loại phân chuyên dùng cũng chỉ là sự đáp ứng chung nhất.

Tùy theo hiểu biết, kinh nghiệm cá nhân mà mỗi nông dân có thể cải tiến hoặc thay đổi chút ít cho phù hợp với điều kiện trồng trọt của mình. Tùy theo đặc điểm cây trồng, phân chuyên dùng có thể được sản xuất chung cho các thời kỳ bón, hoặc sản xuất thành từng loại riêng biệt cho từng thời kỳ bón. Nhìn chung, loại phân sản xuất riêng cho từng thời kỳ bón thường đi sát hơn với nhu cầu phân bón của cây trồng.

Thường thì phân chuyên dùng được sản xuất cho các thời kỳ bón chính sau đây: Phân dành cho bón lót; phân dành cho bón thúc đẻ nhánh; phân dành cho bón thúc nụ; phân dành cho bón thúc hoa; phân dành cho thúc quả.

- Đặc điểm của phân bón lót nhìn chung là cần lân cao, đạm trung bình, kali ít hoặc không có.

- Đặc điểm của phân thúc đẻ nhánh, hoặc thúc ra cành lá mới (bón thời kỳ cây sinh trưởng mạnh) là nhiều đạm, lân trung bình hoặc ít, kali ít.

- Đặc điểm của phân thúc hoa và thúc quả lớn là đạm trung bình cao, lân ít, kali cao v.v..

Tùy theo cây trồng mà liều lượng và tỷ lệ của các loại phân này được cấu thành cho thích hợp. Nếu ta bón đúng, bón đủ liều lượng và tỷ lệ cho từng thời kỳ sẽ đáp ứng được nhu cầu của cây trồng, giúp cây sinh trưởng và phát triển cân đối, khỏe mạnh, có tiềm năng ra hoa đậu quả và cho năng suất cao, sản phẩm có chất lượng tốt.

Những cây trồng riêng biệt thường có các cơ quan nghiên cứu chuyên sâu và chính các nhà khoa học của cơ quan này đưa ra khuyến cáo. Các nhà sản xuất bao giờ cũng muốn sản xuất ra những sản phẩm có chất lượng nên phải liên kết với các nhà khoa học để hình thành nên các loại phân chuyên dùng này.

Ngoài ra các nhà khoa học còn giúp các nhà sản xuất khảo nghiệm, đánh giá loại phân mới trước khi đưa ra bán đại trà. Chính vì vậy nông dân nên sử dụng phân chuyên dùng vì rất tiện lợi, dễ sử dụng, có hiệu quả kinh tế cao.

Ts. Lê Xuân Đính (NNVN 128)