Hỏi: Tôi trồng được một vườn ổi tứ quí giống Trung Quốc nhập nội gần như ra quả quanh năm, cho năng suất cao, chất lượng tốt, thơm ngon, bán được giá nhưng không hiểu vì sao đến năm thứ 3 thì trên nhiều quả xuất hiện nhiều nốt đen làm quả méo mó, biến dạng, teo dần và rụng hàng loạt gây thất thu; trên lá có nhiều nốt nâu gồ lên làm cho lá bị nhỏ lại, khô dần rồi chết làm cây còi cọc, kém phát triển. Bệnh phát triển nhiều nhất là trong các tháng mùa mưa. Xin cho biết đó là bệnh gì, cách chữa trị ra sao cho có hiệu quả ?

Đáp: Theo như mô tả thì vườn ổi nhà bạn đang bị bệnh ghẻ hay còn gọi là bệnh thán thư gây hại nặng. Bệnh do nấm Gloeosporium psidii và Glomerella psidii gây ra. Nấm thường tấn công trên các phiến lá non, cuống lá non, chồi non, hoa và trái non, dần dần phát triển thành các vết bệnh lớn gây thiệt hại như bạn đã thấy. Đầu tiên các sợi nấm lây lan qua các giọt nước, gió… và xâm nhiễm vào các lỗ khí khổng của các bộ phận non ở lá, cuống hoa, quả non để phát triển và gây hại.

Trên lá, bệnh thường xuất hiện ở mặt dưới lá trước sau đó mới lan dần lên phía trên. Khi mới xuất hiện đốm bệnh có hình tròn, màu xám viền xanh, dần dần rõ nét hơn và có tơ màu đen hơi xanh. Sau một thời gian thì các sợi tơ này biến mất, vết bệnh mọc nhô lên trông như những chiếc gai nhỏ. Bệnh nặng làm cho lá bị nhỏ lại, rộp phồng lên và khô chết dọc theo bìa lá.

Trên quả ổi xanh xuất hiện các đốm đen nhỏ như đầu kim, sau đó phát triển thành các đốm tròn nâu sậm hay đen lõm vào thịt trái. Nhiều vết bệnh có thể liên kết với nhau thành hình bất định. Nếu trên bề mặt quả có nhiều vết bệnh và bệnh phát triển mạnh sẽ làm cho quả bị biến dạng, méo mó, chất lượng kém, thịt quả cứng, ít nước, ăn không ngon, thậm chí bị nứt và rụng sớm.

Trong điều kiện khô hạn, vết bệnh khô lại có nhiều vòng đồng tâm, vùng bệnh trở nên cứng, sù sì. Với điều kiện ẩm độ cao, các vết bệnh có thể làm nhũn cả trái, trên mặt vết bệnh có lớp phấn màu hồng. Ở các trái non cũng có các triệu chứng ghẻ nhưng không rõ nét như các quả đã già. Nguồn nấm bệnh thường tồn lưu ở trong đất, các cành, lá, quả bị bệnh rụng xuống gặp điều kiện thuận lợi sẽ sinh sản và lây lan theo gió và nước. Bệnh ghẻ hay thán thư trên ổi thường phát triển và gây hại nặng ở những tháng nóng ẩm, có mưa kéo dài.

Cách phòng trị: Để phòng ngừa loại bệnh nấm nguy hiểm này cần áp dụng các biện pháp tổng hợp sau đây:

- Xử lý hết nguồn bệnh trước khi trồng mới hoặc sau các vụ thu hoạch bằng cách đốn tỉa triệt để và thu gom hết các tàn dư cây bệnh đem tập trung và đốt hết để tránh lây lan. Trước khi trồng mới cần xử lý đất bằng vôi bột hoặc Falizan.

- Không nên trồng quá dầy làm vườn cây thiếu ánh sáng, cắt tỉa, tạo hình để các cây sinh trưởng phát triển tốt, có độ thông thoáng, tránh được ẩm độ cao trong vườn. Bón phân cân đối, tưới nước đủ ẩm cho cây sinh trưởng khoẻ, hạn chế được sự xâm nhập và gây hại của bệnh.

- Phun phòng bằng Boócđô 1% hoặc các loại thuốc trừ nấm có gốc đồng như Copper-Zine, Copper-B, Oxýt clorua đồng pha nồng độ 0,25-0,3% (pha 25-30 g/bình 10 lít ), Benomyl, Zineb, Difolatan ở nồng độ 0,2% sau các đợt lộc hoặc khi cánh hoa rụng rất có hiệu quả.

- Khi có triệu chứng bệnh xuất hiện hoặc đã gây hại nặng thì nên dùng các loại thuốc trừ nấm mạnh, có tính nội hấp 2 chiều như Ridomil, Aliette 80WP, Topsin M pha nồng độ 0,3% (30g/bình 10 lít) phun kỹ trong và ngoài tán, phun ướt đẫm toàn bộ mặt tán. Cần lưu ý là các hợp chất đồng có thể làm lá bị đổi màu rêu đỏ (các giống ổi có màu đỏ nhạt tương đối ít bị ngộ độc hơn).

Gia Dũng (Theo NNVN)