Giữa tháng 4 năm 2006,UBND tỉnh đã tổ chức Hội nghị đánh giá tình hình phát triển kinh tế trang trại (KTTT) giai đoạn 2001-2005. Theo đánh giá của Hội nghị, KTTT đã tạo nguồn thu nhập, giải quyết việc làm góp phần thúc đẩy kinh tế các địa phương phát triển; song chưa phát huy hết tiềm năng đất đai, lao động, quy mô còn nhỏ lẻ, giá trị thu nhập thấp...

* Hiệu quả bước đầu.

Trong những năm gần đây, KTTT được xem là giải pháp hữu hiệu để phát triển kinh tế ở khu vực nông thôn. Nhiều địa phương có ưu thế về đất đai, lao động... đã khuyến khích nông dân phát triển loại hình kinh tế này, đưa vào chương trình xóa đói giảm nghèo, bước đầu mang lại hiệu quả. Toàn tỉnh hiện có 1.474 trang trại VAC, VACR, bình quân mỗi trang trại có diện tích 4 ha. Các trang trại nuôi trồng thủy sản tập trung phát triển ở những vùng ven biển như: TP Quy Nhơn, Tuy Phước, Phù Mỹ, Phù Cát, Hoài Nhơn. Trang trại trồng cây lâu năm tập trung ở vùng khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp với cây ăn trái, cây công nghiệp dài ngày như: Hoài Ân, An Lão, Vĩnh Thạnh, Phù Cát, Phù Mỹ...

TP Quy Nhơn và huyện Phù Cát là 2 địa phương được đánh giá phát triển KTTT có hiệu quả nhất. Ở TP Quy Nhơn, tiêu biểu cho việc phát triển kinh tế vườn, KTTT là phường Bùi Thị Xuân. Toàn phường hiện có 112 hộ gia đình xây dựng trang trại với tổng diện tích 384 ha, chủ yếu trồng cây ăn quả, cây công nghiệp kết hợp với chăn nuôi gia súc; tổng doanh thu đạt 14,7 tỉ đồng/năm, lợi nhuận 3,7 tỉ đồng, bình quân thu lãi 10 triệu đồng/ha/năm. Ngoài ra, trong phường còn có 55 hộ đã cải tạo 111 ha vườn tạp thành vườn kinh tế. KTTT ở phường Bùi Thị Xuân đã giải quyết việc làm thường xuyên 262 lao động, góp phần đáng kể vào việc phủ xanh đất trống, đồi núi trọc, cải tạo môi sinh, làm đẹp cảnh quan. Còn ở huyện Phù Cát, trên 200 hộ gia đình khai thác 5.000 ha đất hoang hóa, đất trống, đồi trọc để phát triển KTTT. Hàng ngàn ha đất vườn cũng đã được nông dân cải tạo, phát triển kinh tế theo mô hình VAC kết hợp. Các chủ trang trại ở đây đã lựa chọn các loại cây, con có giá trị kinh tế, và áp dụng tiến bộ vào sản xuất, bước đầu mang lại hiệu quả cao. Bình quân mỗi trang trại có thu nhập từ 25 triệu đồng/năm trở lên…

* Những tồn tại.

Bên cạnh những mặt tích cực, thuận lợi, KTTT ở Bình Định đang đứng trước rất nhiều khó khăn và đã bộc lộ một số vấn đề cần được nghiên cứu, giải quyết kịp thời. Trước hết, việc quy hoạch tổng thể cho phát triển KTTT, kinh tế VAC ở tỉnh Bình Định chưa được thực hiện đồng bộ, còn mang tính tự phát. Quy mô KTTT hiện nay còn nhỏ, chưa đồng đều ở các vùng, các địa phương. Việc tổ chức sản xuất ở các trang trại còn manh mún. Nhiều trang trại do hình thành tự phát, nên tùy tiện trong bố trí sản xuất. Các chủ trang trại mạnh ai nấy làm, hoạt động phân tán, thiếu sự liên doanh, liên kết, tương trợ với nhau. Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, văn hóa của các chủ trang trại nhìn chung còn thấp, chưa đủ để tiếp nhận, quản lý sử dụng những nguồn vốn lớn để tổ chức sản xuất với quy mô lớn. Việc chuyển giao tiến bộ KHKT, cung cấp giống tốt cho các chủ trang trại tuy được quan tâm nhưng vẫn còn nhiều hạn chế. Đầu ra cho nông sản còn khó khăn. Về phía tỉnh, còn thiếu những chính sách thông thoáng, đồng bộ để khuyến khích các chủ trang trại yên tâm đầu tư sản xuất…

Bức xúc nhất hiện nay của KTTT vẫn là vấn đề đất đai và vốn. Trong số 1.474 trang trại, mới chỉ có 45% trang trại được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSĐ). Phần lớn diện tích đất của các trang trại đều do khai hoang, được Nhà nước giao quyền sử dụng lâu dài và do tự khai hoang, chưa có giấy tờ hợp pháp… Mặc dù diện tích đất hoang hóa còn rất lớn, nhưng có địa phương hạn chế mức giao đất dù chủ trang trại có đủ khả năng sản xuất... Về vốn, gần như toàn bộ các trang trại đều do chủ trang trại tự đầu tư để xây dựng và tổ chức sản xuất; hoặc tự bỏ công lao động xây dựng trong nhiều năm… Có nhiều chủ trang trại ngần ngại không dám vay vốn ngân hàng, vì lãi suất cao, thời gian trả nợ quá ngắn, vừa vì giá cả nông sản luôn bấp bênh, đầu ra không ổn định....

Các ý kiến tại Hội nghị đều cho rằng, vấn đề tồn tại nói trên không tự thân các chủ trang trại giải quyết được, mà phải nhờ vào sự can thiệp của chính quyền và các ngành chức năng. Đất đai đang là vấn đề bức xúc của KTTT, do đó, các cơ quan chức năng cần tiến hành kiểm tra, xác minh, lập địa bạ, cấp giấy CNQSDĐ lâu dài cho các chủ trang trại để họ yên tâm đầu tư sản xuất. Đồng thời cần có quy hoạch tổng thể xác định rõ vùng chuyên canh cây trồng, vật nuôi gắn với công nghiệp chế biến; xác định rõ từng loại cây trồng trên từng loại diện tích đất. Về phía các chủ trang trại cũng cần được nâng cao năng lực quản lý, được chuyển giao các tiến bộ KHKT và tiếp cận những thông tin thị trường một cách cập nhật…

Ông Đặng Trung Thành, Phó Giám đốc Sở Tài ngubyên - Môi trường tỉnh: Có 2 trường hợp không thể cấp GCNQSDĐ để phát triển KTTT. Thứ nhất, nhiều nông dân sử dụng đất của các lâm trường để phát triển KTTT, Nhà nước không thể cấp GCNQSDĐ lâu dài theo yêu cầu của bà con, vì diện tích đất trên còn thuộc đất của các lâm trường, Nhà nước đã cấp GCNQSDĐ cho lâm trường. Trường hợp thứ 2 là diện tích đất trang trại còn có tranh chấp thì không thể cấp GCNQSDĐ. Ông Nguyễn Đình Long, Trưởng phòng tín dụng Chi nhánh Ngân hàng NN-PTNT tỉnh: Vướng mắc trong giải quyết vốn vay cho các hộ gia đình phát triển KTTT hiện nay là nhiều chủ trang trại chưa được cấp GCNQSDĐ, nên không có tài sản thế chấp để vay vốn. Ngân hàng sẽ giải quyết vốn vay cho các đối tượng vay vốn để phát triển kinh tế VAC, KTTT nếu có phương án làm ăn có hiệu quả và tin cậy. Nếu tham gia các tổ vay vốn được đoàn thể, UBND xã - phường xác nhận thì được ngân hàng cho vay 30 triệu đồng/hộ mà không phải bảo đảm tiền vay. Trường hợp chủ hộ có dự án sản xuất kinh doanh phù hợp với quy hoạch kinh tế, xã hội theo quy mô lớn được đoàn thể giới thiệu, có xác nhận của chính quyền địa phương thì được vay trên 30 triệu đồng, phải bảo đảm tiền vay theo quy định của ngân hàng.

bannhanong.vietnetnam.net (26/4/2006)

(Nguồn:BĐOl)