Hiện nay nông dân ĐBSCL đang thu hoạch lúa hè thu và nước lũ bắt đầu dâng cao ở các tỉnh đầu nguồn (đỉnh lũ có thể xuất hiện vào 30/9 âm lịch). Sau đó 2-3 tháng sẽ tiến hành gieo sạ lúa đông xuân 2005-2006. Để đảm bảo cho vụ lúa tới đạt thắng lợi, cần chuẩn bị đồng ruộng thật tốt ngay sau khi thu hoạch lúa hè thu.

Vệ sinh đồng ruộng: Sau khi thu hoạch lúa hè thu cần tiến hành trục nhấn đồng ruộng ngay vì có nhiều thời gian để phân hủy các chất hữu cơ từ rơm rạ, cỏ cây, giúp cho đồng ruộng thêm màu mỡ và đỡ công gom cỏ khi xuống giống; diệt mầm, ổ trứng sâu bệnh và các dịch hại khác.

Cho nước lưu thông trên đồng ruộng: Những vùng có đê bao cần tháo cống cho nước ra vào tự do, giúp đem lại cho đồng ruộng một lượng phù sa, vừa rửa mặn, rửa phèn, tăng lượng ôxy hòa tan trong nước, làm cho quá trình phân hủy chất hữu cơ nhanh hơn. Lũ về sẽ đem theo đàn cá tự nhiên giúp cho người dân có thêm thu nhập.

Diệt ốc bươu vàng (OBV): Hàng năm, nhiều gia đình phải sạ lại lúa 2-3 lần do ốc phá hại. OBV có tốc độ sinh sản nhanh cần tiêu diệt ngay trong giai đoạn này.

Thu gom trứng ốc: Cắm những đoạn cọc có chiều cao hơn mặt nước 50cm trên ruộng; OBV sẽ leo lên đẻ trứng, cứ vài ngày tiến hành thu gom một lần rồi đem tiêu hủy. Thịt OBV nhiều đạm, có thể sử dụng làm thức ăn cho tôm, cá.

Làm rãnh nước chảy: Khi bơm nước để xuống giống cần làm rãnh cho nước chảy thành dòng. Dùng lưới chắn ở cuối rãnh, OBV sẽ tụ lại ở lưới, có thể thu gom dễ dàng.

Dùng vật liệu dẫn dụ: OBV rất thích bám vào vỏ xơ mít, lá khoai môn, lá sắn, lá chuối, rau muống. Khi thả xuống nước, cho nổi lềnh bềnh chúng sẽ bu tới bao quanh, chỉ cần mang dụng cụ ra thu gom.

Dùng thuốc hóa học: Khi OBV phá hoại lúa, tuyệt đối không dùng thuốc hóa học có nguồn gốc Endosufal, bởi rất độc với tôm, cá, làm ô nhiễm nguồn nước. Sử dụng những loại thuốc ít độc hại với môi trường như Bayluscide (còn gọi là vịt bầu), Snail, thuốc thảo mộc.

Diệt chuột trong nhà và ngoài đồng: Khi nước lũ đã ngập hết đồng ruộng và các bờ, chuột dồn về khu đất cao, chúng thiếu mồi ăn nên việc diệt chuột lúc này rất thuận lợi. Có thể dùng các biện pháp bắt chuột như chất chà, đào hang đổ nước, hun khói, soi đèn ban đêm, dùng chỉa xiên, bẫy mồi, bả. Diệt chuột trong nhà bằng cách đặt keo dính ở những nơi chúng thường qua lại.

Chuẩn bị giống tốt: Nên sử dụng những loại giống do các viện, trung tâm cấp tỉnh sản xuất, có ghi rõ nguồn gốc, tên giống lúa, cấp sản xuất. Lúa giống phải có sức nảy mầm tốt (trên 95%), có độ thuần cao, sạch hạt cỏ và lúa cỏ. Trước khi ngâm giống cần phơi lại cho lúa thật khô sẽ giúp hạt giống hấp thụ nước tốt và nảy mầm nhanh.

Kinh nghiệm cho thấy, lúa đông xuân xuống giống sớm thường cho năng suất cao do thời tiết và khí hậu thuận lợi. Tùy theo điều kiện đồng ruộng có thể chủ động việc bơm rút nước mà bà con nên xuống giống sớm. Thu hoạch lúa đông xuân trước Tết Nguyên đán thường bán được giá cao hơn thu hoạch đại trà từ 300-400đ/kg.
Trần Văn Hiến