Lúa giống mới thu hoạch thường có miên trạng do hạt lúa có chứa các chất ức chế nẩy mầm nằm trên võ trấu và trong phôi nhủ của hạt ngăn cản hạt lúa nẩy mầm nên ngâm ủ ngay lúa lên không đều. Các chất ức nẩy mầm này tự nhiên phân huỷ dần theo thời gian, khi chúng phân huỷ hết thì lúa giống ngâm ủ lên mới đều.

Muốn ngâm ủ ngay mà lúa lên đều, bà con nông dân phải phá miên trạng hạt bằng cách pha acid nitríc với liều lượng đủ để phá huỷ hết các chất ức chế nẩy mầm thì lúa lên mới đều. Nếu pha quá ít acid phá không hết các chất ức chế nẩy mầm hoặc pha quá nhiều acid làm hư mầm hạt thì lúa cũng lên không đều.

Lúa giống có miên trạng khác nhau tuỳ trường hợp: giống lúa dài ngày, hạt to, võ trấu dầy như JASMINE, Khaodawkmali,... thường có miên trạng nhiều hơn các giống khác; lúa giống mới thu hoạch 3 – 5 ngày có miên trạng nhiều hơn lúa giống đã thu hoạch 15 -20 ngày; lúa giống chỉ phơi 2 – 3 nắng có miên trạng nhiều hơn lúa giống được phơi 4 – 5 nắng.

Lúa giống có miên trạng nhiều phải dùng lượng acid nitric nhiều hơn lúa giống có ít miên trạng mới phá hết các chất ức chế nẩy mầm. Thí dụ:

Đối với giống lúa Jasmine: lúa giống mới thu hoạch 3 – 5 ngày thường dùng 2 chai acid nitric 100 cc ngâm cho 1 giạ lúa giống, lúa giống đã thu hoạch 15 – 20 ngày thường dùng 1 chai acid nitric 100 cc ngâm cho 1 giạ lúa giống, lúa giống đã thu hoạch 25 – 30 ngày thường dùng 1/5 chai acid nitric 100 cc ngâm cho 1 giạ lúa giống.

Đối với giống lúa OM 1490: lúa giống mới thu hoạch 5-10 ngày thường dùng 1/5 chai acid nitríc 100 cc ngâm cho 1 giạ lúa giống.

Chú ý: Liều lượng acid nitric nêu trong thí dụ trên chỉ để tham khảo, muốn xác định chính xác liều lượng acid nitric cần thiết khi ngâm giống để cho lúa lên thật đều phải rấm thử lúa giống trước khi ngâm giống sạ, có thể dùng 4 chai nhựa 1 lít pha acid với các liều lượng khác nhau để thử, mỗi chai ngâm 1 nắm lúa để qua 1 đêm, vớt ra rửa sạch và ủ lại, khi lúa nẩy mầm kiểm tra xem lúa ngâm trong chai nào lên mạnh nhất thì sử dụng liều lượng acid theo chai đó để ngâm cho lúa giống của mình là chắc ăn nhất.

Chai thứ 1: ngâm nước lạnh không có acid. Nếu lúa lên đều có nghĩa là hạt giống đã hết miên trạng thì không cần xử lý acid.

Chai thứ 2: pha 1cc acid với 1 lít nước tương đương dùng 1/5 chai acid nitric 100 cc ngâm cho 1 giạ lúa giống.

Chai thứ 3: pha 5cc acid với 1 lít nước tương đương dùng 1 chai acid nitric 100 cc ngâm cho 1 giạ lúa giống.

Chai thứ 4: pha 10 cc acid với 1 lít nước tương đương dùng 2 chai acid nitric 100 cc ngâm cho 1 giạ lúa giống.

Qui trình xử lý acid nitríc để phá miên trạng lúa giống cụ thể như sau:

Rấm thử lúa giống của bà con mình 5 -7 ngày trước khi ngâm giống sạ với các liều lượng acid nitric khác nhau nhằm xác định chính xác liều lượng acid nitríc tốt nhất để ngâm cho lúa giống lên đều.

Pha acid nitríc theo liều lượng cho mà bà con đã rấm thử thấy lúa lên đều nhất.
Ngâm lúa giống 16 – 18 giờ (nhớ vớt bỏ hạt lừng, lép).

Sau đó vớt ra rửa sạch (cho hết mùi chua).

Banh mỏng lúa giống ra phơi nắngBanh mỏng lúa giống ra phơi nắng vài giờ cho ráo vỏ và ấm hạt lúa.

Gom lúa giống lại, đậy nylon và ủ trong 24 giờ là mộng ra vừa để sạ hàng.

Nguồn tin: Nguyễn Thuần Khiết (Báo An Giang)