Mới đây tại xã Tiên Dược (huyện Sóc Sơn, Hà Nội), Tiến sĩ Solomon Ran - chuyên gia khuyến nông thuộc Bộ Nông nghiệp Israel đã có buổi giới thiệu với bà con nông dân và các cán bộ khuyến nông ngoại thành Hà Nội những kinh nghiệm về chăn nuoi bò sữa của Israel.

Công nghệ hiện đại

Lần đầu tiên, những người nông dân nuôi bò sữa ở Sóc Sơn (Hà Nội) được giới thiệu về kinh nghiệm nuôi bò sữa hiện đại như vậy. Từ phương thức chọn giống, chăn nuôi, chế biến thức ăn, vắt sữa, thụ tinh nhân tạo... đều theo một quy trình khép kín và rất hiện đai. Theo TS. Solomon Ran, để có được thành quả như ngày hôm nay, nghề nuôi bò sữa ở Israel đã có hơn 70 năm vật lộn để tìm ra hướng đi thích hợp cho mình.

Israel là đất nước có điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt, đất đai ít (tổng diện tích Israel là 28.000km2, trong đó một nửa là bán sơn địa), chỉ có mưa ở miền Bắc vào mùa đông, miền Nam mưa rất hiếm. Chính điều kiện đó đã khiến cho việc chăn nuôi bò sữa không thể chăn thả ở đồng cỏ tự nhiên. Tuy nhiên, nhờ áp dụng nhiều biện pháp lai tạo giống hiện đại và quy trình chăn nuôi tiên tiến, được vi tính hóa khiến ngành chăn nuôi bò sữa của Israel luôn đứng vị trí hàng đầu thế giới. Những con bò sữa của Israel cho lượng sữa rất cao, trung bình khoảng 11.000 lít/năm, cá biệt có con cho tới 19.000 lít/năm.

Giống và thức ăn quyết định thành bại

Theo TS. Solomon Ran, trong chăn nuôi bò sữa, công tác lai tạo giống và thức ăn chăn nuôi mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Đối với israel, các nhà khoa học nước này đã thành công lớn trong việc tạo ra giống bò sữa Holsstein cao sản, chống chịu được bệnh tật và thích nghi tốt với điều kiện khí hậu khắc nghiệt ở đây. Đây là giống bò được kết hợp giữa bò cái Friesian của Israel và tinh bò đực được nhập từ Mỹ và Canada. Giống bò sữa Holsstein cao sản không chỉ cho năng suất sữa cao nhất thế giới mà còn cho độ đạm và độ béo bơ rất cao. Những con bò cho sữa thấp hơn 18 lít mỗi ngày đều bị loại bỏ.

Ngoài việc tạo được giống bò tốt, việc cung cấp thức ăn đầy đủ cũng là yếu tố quan trọng giúp bò luôn cho lượng sữa cao. Với Israel, đồng cỏ hầu như không có, thức ăn phần lớn đều dựa vào khẩu phần ăn trộn tổng hợp được sản xuất tại các nhà máy gần các khu chăn nuôi. Đây là một hỗn hợp thức ăn đầy đủ các loại chất dinh dưỡng cần thiết cho bò như thức ăn xanh, đạm, năng lượng, khoáng chất và vitamin theo một công thức đã được các nhà dinh dưỡng tính toán rất kỹ. Trong khẩu phần thức ăn, ngoài lúa mì, yến mạch và các bột ngũ cốc chiếm thành phần chính, nhiều loại phụ phẩm khác cũng được tận dụng tối đa để chế biến như: cây họ đậu, thân cây bông, rơm lúa mì, thân cà chua, hướng dương, cám lúa, bã bia, rau quả thừa...

Ngoài ra, việc làm mát cho bò bằng hệ thống làm bay hơi tự động và thiết kế chuồng trại hợp lý giúp giảm "sốc nhiệt" cho bò khi thời tiết có độ nóng, ẩm cao là kỹ thuật độc đáo của Israel.

Chăn nuôi gia đình và hợp tác xã

ở Israel, chăn nuôi bò sữa được thực hiện chủ yếu ở hai mô hình hợp tác xã là Kibbutz và Moshav. Kibbulz được coi là một đơn vi kinh tế độc lập mang tính hợp tác xã, ở đó người chăn nuôi làm việc cùng nhau, nghĩa vụ và quyền lợi ngang nhau. Mỗi Kibbutz thường nuôi từ 300 con bò trở lên, mỗi năm sản xuất ra hơn 60% lượng sữa bò của Israel. Moshav là một hình thức liên hiệp các hộ chăn nuôi tại một vùng nhất định, các thành viên ở đây làm việc trong một đơn vị đơn lẻ. Lượng sữa ở các Moshav thấp hơn do số lượng nuôi ở đây cũng ít hơn so với các Kbbutz.

Ngoài ra, còn có một số nhỏ các hộ chăn nuôi cá thể ở các trang trại biệt lập. Những con bò nuôi ở Kibbutz và Moshav có chế độ chăm sóc và vắt sữa đồng đều như nhau. Chất lượng sữa tại các Kibbutz và Moshav luôn cao hơn so với nuôi tại trang trại riêng biệt. Do đó, phần lớn người chăn nuôi thường tham gia các mô hình hợp tác để giảm bớt chi phí và rủi ro.

Sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm với VN

Hiện trong chương trình hợp tác với VN, ngành nông nghiệp Israel đang cử nhiều chuyên gia tới Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Lâm Đồng, Bình Dương... để tổ chức những khóa đào tạo tại chỗ cho các hộ chăn nuôi bò sữa. Theo TS. Solomon Ran, chăn nuôi bò sữa là một công cụ hiệu quả để nông dân VN xoá đói giảm nghèo, tuy nhiên để có được thành công, nông dân VN cần được trang bị những kiến thức chăn nuôi hiện đại. Tại các khóa đào tạo, chuyên gia israel sẽ giúp người chăn nuôi và cán bộ khuyến nông VN tiếp cận nhanh với những kiến thức chăn nuôi bò sữa hiện đại, phương pháp chăm sóc bò trong thời tiết nóng bức, công nghệ chế biến thức ăn và nhập khẩu tinh bò đông lạnh chất lượng cao từ Israel.

Nguồn tin: Hà Trung (Báo nông thôn)