Anh Đỗ Văn Trai (phường Nhơn Phú, TP Quy Nhơn, tỉnh Bình Định) đã mày mò sáng tạo ra chiếc máy quạt lúa rất tiện ích, được nông dân ưa chuộng.

Anh là một trong ba nông dân tiêu biểu được Hội Nông dân tỉnh Bình Định chọn sản phẩm đưa đi giới thiệu tại Chợ công nghệ và thiết bị tiêu biểu - Techmart Quy Nhơn 2005 tổ chức đầu tháng 4 vừa qua.

Đó là một chiếc máy nhỏ gọn, dài chỉ 1m, cao 1,2m, rộng 0,5m, có gắn ba bánh xe để di chuyển dễ dàng, rất phù hợp với hệ thống đường giao thông hẹp trong thôn xóm. Trọng lượng máy chừng 35 kg. Kết cấu khá đơn giản, khung sườn được làm bằng sắt chữ V; nơi buồng gió có gắn hệ thống cánh quạt bằng tôn; trục cánh quạt quay nhờ motor. Khi máy vận hành, chỉ cần đổ lúa vào phễu bên trên, kéo nhẹ cần gạt là lúa tuần tự chảy xuống và được quạt sạch. Lúc này lúa chắc rơi xuống theo cửa ra một bên, lúa lừng chảy qua cửa bên cạnh, còn lúa lép thì được thổi hẳn ra ngoài. Cửa van được điều khiển rộng, hẹp tùy theo lúa khô, ướt. Nếu ướt thì đóng nhỏ lại để lúa xuống ít hơn, còn khô thì ngược lại.

Đơn giản vậy, nhưng cái khó ở đây là làm thế nào để tạo sức gió tối đa dồn về một phía, và khi có lẫn lá lúa khô thì khỏi làm nghẽn cửa van. Đây là vấn đề vừa đau đầu vừa tốn thời gian của anh Trai. Lúc đầu không nghĩ yếu tố này, nên máy trục trặc liên tục, tưởng chừng như không khắc phục được. Có lúc đem máy quạt lúa cho người khác, gặp trục trặc đành mang máy về. Không nản chí, anh Trai quyết tâm tìm ra lỗi để khắc phục.

Sau nhiều lần điều chỉnh, thử nghiệm anh đã thành công. Vận dụng nguyên lý cánh quạt trong máy bơm nước (có máy bơm được xa, máy thì không), anh đã lắp vào buồng gió một lá tôn sát với đầu cuối cánh quạt. Nhưng cũng chưa đạt, té ra bầu quạt thiếu gió, anh khoét thêm mấy lỗ nữa. Thế là đạt tối ưu. Còn cửa van, thay vì làm bằng lá tôn, anh thêm vào một thanh phay, có đoạn thép xoắn và đã khắc phục được sự cố quấn lá lúa khô gây ra nghẹt.

Máy quạt lúa của anh Trai ưu việt ở chỗ chỉ quạt một lần là phân loại được các loại lúa, nhỏ gọn, vận hành dễ dàng, di chuyển thuận tiện. Thời gian quạt lại nhanh, khoảng 300 kg lúa tốn chừng 10-15 phút. Anh Trai cho biết, giá thành tạo ra một chiếc máy quạt lúa khoảng 1,2 triệu đồng, nhiều bà con hỏi mua nhưng anh chưa tính đến chuyện sản xuất để bán. Anh dự định đăng ký bản quyền sở hữu công nghiệp cho chiếc máy quạt lúa của mình.

Trần Thảo (Nông thôn Việt Nam)