Lá sắn tươi có chứa acid cianhydric HCN nên không được cho gia súc ăn vì dễ gây ngộ độc. Nhưng đem ủ chua, lá sắn lại là món ăn rất ưa thích và rất tốt cho chúng.

Chuẩn bị hố ủ

Hố có thể xây bằng xi măng hay dùng hố đào. Hố cần có thành chắc, cứng để quá trình đầm nén thức ăn không làm vỡ hố, không cho nước thấm qua thành hố làm hỏng sản phẩm ủ, đồng thời tạo môi trường kín, yếm khí để quá trình lên men ủ chua được tốt.

Nếu có điều kiện nên làm hố xây, mỗi mét khối thể tích hố sẽ ủ được chừng 500-600kg lá sắn tươi. Trong điều kiện không có hố xây, nên đào hố ủ nơi cao ráo và chuẩn bị sẵn các vật liệu như nilon, bao tải dứa, lá chuối... để lót và che tránh nước mưa ngấm vào khối ủ.

Chuẩn bị nguyên liệu

Cứ 100kg lá sắn tươi cần chuẩn bị 6- 7kg cám gạo (có thể thay bằng bột sắn hay bột khoai lang), 0,5kg muối ăn. Trước khi thu hoạch sắn 2- 3 tuần, tiến hành bẻ ngọn và lá sắn, chặt ngắn từng đoạn 8-10cm, sau đó tãi mỏng để héo trong mát (không phơi nắng).

Cách ủ chua

Các thành phần nguyên liệu như lá sắn, cám gạo, muối được tính theo tỉ lệ định trước, đem trộn lẫn đều ở bên ngoài hố ủ, sau đó bốc vào hố, trải đều thành lớp 20cm, rồi dùng vồ, đầm... nén chặt, càng chặt càng tốt. Chú ý những chỗ sát thành hố, gốc hố phải đầm kỹ, dùng nilon, hay lá chuối phủ kín, dùng đất tơi lấp lên trên dày 30- 40cm, đầm nén chặt tạo thành hình mai rùa, không để nước mưa ngấm qua làm thối hỏng khối ủ.

Sau 5- 7 ngày ủ, khối ủ sẽ xẹp bớt xuống, tiếp tục đầm nén lớp đất trên để nén chặt thêm khối ủ. Có nén chặt như vậy mới tạo được môi trường yếm khí bên trong, mới tạo được sản phẩm lên men chất lượng tốt.

Sử dụng thức ăn ủ chua

Lá sắn đã được ủ 50- 60 ngày có thể lấy dần cho gia súc ăn. Khối ủ đạt chất lượng tốt là lá sắn ủ có màu vàng nhạt, mùi thơm đặc trưng của sản phẩm lên men, vị hơi chua, gia súc rất thích ăn. Khi lấy thức ăn khỏi hố ủ, lên lấy dần từng lớp, sau đó đậy và ủ kín lại. Giữ càng kín thì bảo quản càng được lâu. Không đổ thức ăn thừa còn lại vào trong hố ủ. Lá sắn ủ chua có thể giữ trong 5-6 tháng. Đây là nguồn thức ăn dự trữ cho gia súc vào mùa đông khô, là thời kỳ luôn thiếu thức ăn xanh cho gia súc.

Theo Kim Oanh (Báo Nông thôn)