"Cần có biện pháp hữu hiệu để bảo tồn, lưu giữ và thâm canh quản lý tốt cây giống nhãn lồng đặc sản" là chủ đề được bàn luận sôi nổi trong cuộc hội thảo tại Hưng Yên ngày 13/8. Hội thảo do Sở Khoa học và Công nghệ và Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phối hợp tổ chức đã thu hút hơn 100 hộ làm vườn có kinh nghiệm thâm canh nhãn tham dự. Vấn đề được nhiều đại biểu quan tâm là phải bằng mọi cách bảo tồn, lưu giữ cây nhãn giống bản địa. Với Hưng Yên, cho dù các giống lai tạo mới hiện nay như nhãn chiết Hương Chi, nhãn ghép cho năng suất, hiệu quả cao gấp 3-5 lần, nhưng không vì thế mà quên và loại bỏ giống nhãn cũ trước đây, dù năng suất, hiệu quả thấp nhưng là giống cây truyền thống, mang đậm bản sắc địa phương.

Theo ông Caclo, chuyên gia đang thực hiện dự án bảo tồn cây giống tại Việt Nam: bản sắc văn hoá của mỗi vùng mang nét đặc trưng riêng khác nhau, những đặc sản mang nét truyền thống sẽ không bao giờ bị quên lãng. Khi nhận thức, nhu cầu con người ngày càng cao thì thị trường của những mặt hàng truyền thống sẽ ngày càng rộng mở. Điều này khẳng định giá trị của những đặc sản truyền thống luôn đáp ứng nhu cầu, thị hiếu con người trong xu thế phát triển. Hơn nữa, những giống cây truyền thống có thế mạnh, ưu điểm đặc biệt: khả năng thích ứng với ngoại cảnh, thổ nhưỡng, đặc biệt không nhiễm sâu bệnh nên là loại thực phẩm sạch. Trong khi các giống mới thường phải dùng thuốc hoá học để phòng trừ sâu bệnh mới có khả năng cho năng suất, chất lượng cao. Do vậy, giống cây cho năng suất hiệu quả cao hôm nay chưa hẳn ngày mai đã phù hợp và được ưa chuộng.

Nhiều người cho biết: những năm qua, do xu hướng chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nhiều làng quê ở Hưng Yên đã chặt phá hết những cây nhãn cũ, tuy chất lượng thơm ngon hàng đầu nhưng vì năng suất thấp. Điển hình là giống nhãn đường phèn ở Hưng Yên hiện tại rất hiếm. Những cây nào còn sót lại là nhờ những người còn tâm huyết, luyến tiếc cây giống cha ông để lại nên không chặt bỏ. Những cây nhãn như thế thường cho quả đều đặn nếu chăm sóc tốt. Tại các vườn nhãn ở xã Hồng Nam (thị xã Hưng Yên), Phương Chiểu, Thiện Phiến (Tiên Lữ), khách sành ăn muốn mua được nhãn đường phèn phải mất công tìm kiếm. Trong số hàng nghìn cây chỉ có thể bói được 5 đến 10 cây là cùng, giá mua cũng cao hơn nhãn chiết Hương Chi từ 20 -30%.

Tại hội thảo, việc tuyển chọn, quản lý chất lượng giống và kỹ thuật thâm canh những cây nhãn đầu dòng cũng được thảo luận sôi nổi. Chất lượng nhãn Hưng Yên vẫn đứng đầu cả nước, trong đó hai yếu tố quyết định là do truyền thống lâu đời và sự đóng góp tích cực của khoa học kỹ thuật. Để lưu giữ nguồn giống nhãn lồng đặc sản, Hưng Yên đã coi trọng việc bình tuyển cây nhãn đầu dòng. Sở Khoa học và Công nghệ Hưng Yên đã xây dựng được vườn ươm, chọn lọc gần 400 cây nhãn giống đã qua bình tuyển, với các tiêu chuẩn: độ đường từ 19-23%, cùi dày và giòn, trọng lượng đạt từ 50-80 quả/kg, năng suất cao ổn định.

Cùng với việc bảo tồn lưu giữ cây giống quí, vấn đề mấu chốt mà các chuyên gia và người làm vườn nhất trí cao tại hội thảo là Hưng Yên cần qui hoạch phát triển vùng nguyên liệu qui mô rộng lớn, tăng cường chuyển giao khoa học kỹ thuật, thường xuyên chọn lọc giống, nhân giống và trồng mới những cây chất lượng cao; đồng thời coi trọng khâu bảo quản chế biến, tiêu thụ nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường./.

Theo TTXVN