Việt nam là nước có số người chết vì cúm gia cầm nhiều nhất, nhưng như Jonathan Head tìm hiểu, chính phủ Việt nam tin rằng họ có thể ngăn chặn được vấn đề nhờ vào việc dùng vaccine của Trung quốc.

“Người Vịêt nam có thể đánh bại con virus này.”

Ông Quang, người phụ trách nhóm phóng viên chúng tôi của Bộ ngoại giao, nói với sự tự tin cao độ trước các phóng viên.

Đó là sự tự tin về một đất nước đã từng đánh bại Nhật, Pháp và Mỹ.

Trong khi các nước khác đang hoảng hốt trước sự xuất hiện của cúm gà, Việt nam nói họ sẽ thắng. Và điều đó thật là quan trọng.

Khi tuần vừa rồi có tin Trung quốc có bệnh nhân đầu tiên qua đời vì cúm gà, nhiều người đặt câu hỏi không biết bao nhiêu trường hợp nữa có thể đã bị che giấu tại đó.

Nhưng cũng phải nói rằng Việt nam là nơi có nhiều người chết vì virus này hơn bất kỳ nước nào khác.

‘Huy động’

Nếu quả thực một đại dịch toàn cầu đang hình thành, có nhiều khả năng nó sẽ xảy ra tại những cánh đồng lúa xanh mướt của đồng bằng sông Hồng và sông Cửu Long nằm ở hai đầu lãnh thổ trải dài của Việt nam.

Tại đó hàng triệu người sống liền kề với hàng chục triệu con gà vịt.

Các chuyên gia tin rằng con virus này đang là virus có tính đặc thù tại Việt nam.

Và có lẽ nó sẽ không bao giờ có thể bị xóa sổ.

Một khi trung ương đã ra lệnh, toàn bộ cả nước được huy động chống cúm gà.

Nguyễn Xuân Vui, Giám đốc Sở Thú y tỉnh Hà Tây

Tuy nhiên, các nhà chức trách Vịêt nam đang cố gắng hết sức.

Chính phủ Việt nam đã tuyên bố rằng toàn bộ 260 triệu gia cầm trong ngành chăn nuôi sẽ được tiêm chủng bằng vaccine của Trung quốc trong vài tháng tới.

Quý vị có thể nghĩ đó là một việc gần như không thể làm được, nếu tính đến số hộ gia đình có một vài con gà vịt.

Ông Nguyễn Xuân Vui, giám đốc cơ quan thú y tỉnh Hà Tây, nơi chúng tôi được phép tới thăm, nói: “Các ông thấy đấy, đó là lợi thế của việc sống trong một hệ thống cộng sản.”

Bản thân tôi có thể nghĩ đến một số điểm không mấy lợi thế’!

Với sự kiểm soát nặng nề đối với những gì phóng viên có thể tới chứng kiến, tôi không hiểu họ đang thành công được bao nhiêu.

Một buổi sáng, họ đưa chúng tôi tới một trong những điểm kiểm tra trên đường phố Hà nội lúc 6 giờ 30 sáng.

Các quan chức từ Bộ Nông nghiệp đang chật vật mặc vào những bộ quần áo chống thấm nước và đi ủng cao su.

Họ có những điểm kiểm tra đối với tất cả gia súc và gia cầm được đưa vào thủ đô. Đấy là họ nói với chúng tôi như vậy.

Nhưng chắc chắn rằng điềm kiểm tra này đã không kịp bắt những người nhanh chân tới sớm mang hàng ra chợ.

Một chiếc xe máy được mời dừng lại bên đường, chiếc lồng sắt nhét đầy gà còn sống chở phía sau. Người ta té thuốc khử trùng lên chiếc lồng.

Một số người dân Hà nội cho chúng tôi biết họ làm như vậy chỉ là để đề phòng trường hợp một số gà vịt sống vẫn có thể truyền virus mặc dù không có dấu hiệu bệnh. Đặc biệt là vịt.Đó là một khó khăn đối với Việt nam.

Vịt sống gần nơi người ở và thường được đưa ra bơi lội tại những cánh đồng lúa, và có khả năng thả xuống nước rất nhiều virus H5N1.

Tranh cãi về vaccine

Chúng tôi được phép xem một nhóm các chuyên gia tiêm vaccine tại làng Phú An.

Họ đeo kính và khẩu trang, trên tay lăm lăm một chiếc xi-lanh rất to bằng kim loại.

Họ làm việc rất nhanh, mỗi lần túm vài con vịt ngang cổ và ấn chiếc xi-lanh vào ức chúng.

Ông Trịnh Văn Ổn, chủ trại vịt không hề kêu ca gì.

Họ làm việc rất nhanh, mỗi lần túm vài con vịt ngang cổ và ấn chiếc xi-lanh vào ức chúng.

Ông lo lắng liếc mắt nhìn các quan chức đang đứng xung quanh và bày tỏ sự biết ơn chính phủ.

Ít quốc gia nào dựa vào các vắc-xin mới chưa được thử nghiệm kỹ càng để chống cúm gia cầm.

Đa số các quốc gia tin rằng một hệ thống giám sát tốt cùng với việc tiêu hủy gia cầm là cách tốt nhất để ngăn chặn vi rút.

Nhưng Tổ chức Lương Nông Thế giới tỏ ra thông cảm với Việt Nam.

Họ nói với tôi khi tôi tới gặp họ ở văn phòng Hà Nội: ''Vắc-xin có thể không diệt hẳn được virus.

''Nhưng ít nhất nó cũng giảm số virus xuống tới mức có thể kiểm soát được.''

Hơn nữa, Việt Nam cũng không thể bồi thường cho tất cả các nông dân nuôi gia cầm có gà vịt bị tiêu hủy.

Nhưng khi tôi nhìn các quan chức đi cùng chúng tôi nốc hết chai bia này tới chai bia khác mà họ buộc chúng tôi phải mua cho họ, tôi không rõ nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam có thực sự chiến đấu chống lại cúm gia cầm như họ đã chiến đấu trong các cuộc chiến trước đây hay không.

Jonathan Head
Phóng viên BBC viết từ Việt Nam