Trần Văn Xà
Ấp Cầu Xe, xã Đôn Thuận, huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh.

Ông Sà là một nông dân chất phát thật thà cần cù chịu khó, hàng ngày ông chỉ chăm lo miếng ruộng của mình, ông chí thú làm ăn vậy mà cuộc sống của gia đình không được khấm khá. Vậy làm thế nào để có cuộc sống ổn định, khấm khá giàu có, quả là một điều không dễ đối với ông. Song sau nhiều năm chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ làm ruộng chuyển sang chăn nuôi dê và cuối cùng ông đã thành công, từ việc nuôi 6 con dê sinh sản trị gía 17.000.000 đồng.

Trong quá trình ông nuôi dê sinh sản rất nhanh, dê sinh ra nếu đực thì ông nuôi bán thịt, còn cái thì ông dùng làm nái, do vậy đàn dê ông tăng rất nhanh …Chỉ trong thời gian có 5 năm đàn dê ông có trên 130 con. Năm 2002, ông đã bán đi được 70 con dê trong đó 50 dê đực ông bán thịt, trọng lượng bình quân mỗi con là 48kg, tổng số 2.400kg giá bán mỗi ký 28.000 đồng, thu được 67 triệu 200 ngàn đồng, đặc biệt dê cái ông dành bán nái không bán thịt bình quân 20 con dê nái, mỗi con là 3.500.000đ tính ra cũng được 70.000.000 đồng như vậy tổng thu nhập trong năm 2002 là 137.200.000đ.

* Về khâu chọn giống:

- Chọn dê đực là con của bố mẹ thật tốt. Chọn những con có ngoại hình đen đầu thanh tú, cổ kết hợp hài hòa với đầu và tứ chi, chân sau vững chãi, thẳng đứng, dịch hoàn to đều nhau. Cứ 30 dê cái thì ông chọn nuôi 1 dê đực giống. Chọn dê cái bố mẹ tốt, con mẹ mắn đẻ, động dục đều đặn thụ thai tốt, nuôi con đạt tỉ lệ sống cao.

* Về kỹ thuật nuôi dưỡng:

-Dê con từ 4 tuần tuổi đã có thể ăn thêm tại chuồng hay cho theo mẹ ra bãi chăn. Dê ăn tất cả các loại lá cây xanh, chú ý không để dê ăn các loại lá độc hoặc những nơi có dùng thuốc hóa học. Ngoài thời gian chăn thả, nên cho ăn thêm cỏ khô, thức ăn tinh bột hoặc củ quả, ông chú ý cho uống nước sạch đầy đủ, mỗi ngày ông bổ sung vào thức ăn cho dê 8 – 10g muối ăn.

* Về chuồng nuôi:

-Ông làm sàn bằng dạt tre có kẻ hở để tiện cho phân dê lọt xuống, phía trước ông làm ngăn đựng cỏ hoặc máng đựng thức ăn tinh bột, dưới sàn dùng xi măng tráng liền có độ dốc để nước tiểu dê dễ thoát, tiện cho việc quét dọn và thu gom phân. Diện tích chuồng cần mỗi con dê thịt là 0,6m2 cho một con, cho dê sinh sản 0,8m2/ con cho dê mới cai sữa 0,3m2/con.

* Chăm sóc cho dê:

- Thường xuyên theo dõi số lượng và tình trạng sức khỏe của đàn dê. Nếu thiếu thì ông phải tìm về để tránh bị mất (có thể bị thú dữ hoặc ốm đau không về được). Nói chung dê ít bệnh nhưng nếu dê ốm đau phải cách ly và chạy chữa.

* Về cách phòng trừ một số bệnh thường gặp ở dê:

- Bệnh viêm miệng lở loét: Nếu bệnh nặng dùng Penicilin hoặc Streptomycin để tiêm.

- Bệnh giun phổi: Cách chữa trị tốt nhất là dùng Levanizoo tiêm vào bắp cổ, liều 1ml cho 10kg thể trọng.

- Bệnh giun xoăn dạ dày và ruột: Phòng chữa không chăn dê ở bãi cỏ ẩm ướt có vũng nước tù. Phân dê phải đem ủ để diệt trứng giun. Dê từ 5 đến 12 tháng tuổi phải tẩy giun định kỳ từ 1 – 2 tháng một lần. Thuốc dùng là Phenotia Zin liều 0,5 đến 1,0g cho 01kg thể trọng. - Bệnh thối móng: Cách phòng chữa, rửa sạch móng dê bằng thuốc tím, cắt bỏ chốc móng thối nát, nạo bỏ hết phần bị thối, ngâm chân trong nước Sunphát đồng lau khô rồi rắc bột Ssunphamit vào.

Hiện nay mô hình nuôi dê của ông đang phát triển rộng lớn nhưng khổ nổi là diện tích đất chăn thả ngày càng thu hẹp do người dân khai khẩn làm rẩy. Vậy làm thế nào để có nguồn lương thực cung cấp đủ cho đàn dê. Nên ông phải thuê 3ha đất để trồng đậu phộng nhằm tăng thêm nguồn thu nhập từ đậu. Và cung cấp lương thực cho dê từ nguồn dây đậu, dây đậu khi thu hoạch ông phơi khô tồn trữ để cho dê ăn dặm thêm.

- Phân dê ông ủ hoai làm phân hoặc cỏ cung cấp bón lại cho đậu phọng rất thích hợp làm giảm được chi phí đầu tư phân bón đáng kể.

Giờ đây ông đã được hai nguồn thu chính từ dê và đậu. Nhờ vậy mà trong năm qua, ông thu nhập từ 2 nguồn nói trên 150.000.000đ.

Đài Tiếng nói Nhân dân Tp Hồ Chí Minh