Nguyễn Văn Tiến
Ấp Cây Cầy 9 Đọt, xã Tân Hưng, huyện Đồng Phú, tỉnh Bình Phước.

Năm 1992, mặc dù đang sống ở Long Khánh, Đồng Nai, sẵn tích luỹ được ít vốn, anh đến khu vực Suối Nhum thuộc xã Tân Hưng, huyện Đồng Phú, tỉnh Bình Phước mua 10 ha đất rẫy để canh tác. Đất một nơi, người một nẻo, khó mà làm cho được hiệu quả – nghĩ vậy nên năm 1995, anh và gia đình chuyển đến định cư tại Bình Phước, gia tài lúc này chỉ có 2 chiếc xe đạp và 4 chỉ vàng cùng 10ha đất mới khai hoang. Cũng may là đất mới khai hoang nên rất màu mỡ, ít cỏ cây và khí hậu nơi đây cũng khá là ưu đãi. Anh và gia đình với 1 lao động chính và 2 lao động phụ đã mau chóng bắt tay vào canh tác.

Ban đầu, anh trồng 3 ha cà phê, 2 ha điều và để lấy ngắn nuôi dài, anh đã trồng lúa, mì và cây sả. Đất rộng, sức lao động có hạn, anh và gia đình phải vần đổi công với bà con xung quanh để chăm sóc tốt vườn hoa màu kịp thời vụ. Kết quả năm đầu anh thu được trên 34 triệu đồng. Song song với những loại cây trên, xung quanh nhà anh Tiến còn làm thêm bí đỏ, rau xanh, bắp ... và chăn nuôi 30 con gà để cải thiện bữa ăn gia đình. Kết quả đạt được ngoài mong đợi đã giúp anh cùng gia đình thêm quyết tâm. Anh mạnh dạn đổ hết vốn vào sản xuất như mua máy tưới, đào ao, thuê thêm nhân công ... để phụ anh trồng thêm 150 cây chôm chôm và 150 cây sầu riêng xen vào vườn cà phê đã trồng năm trước.

Cũng trong năm này, anh trồng thêm 5 ha cà phê và xen vào đó các loại cây lấy ngắn nuôi dài như đu đủ, khoai mì, củ sả. Cuối năm anh thu được 3 triệu 900 ngàn đồng, đây là số dư hoàn toàn vì mọi chi phí sinh hoạt trong gia đình đều lấy từ nguồn cá trong ao, 100 con gà và rau xanh quanh nhà. Và cứ thế, mỗi năm anh vừa sản xuất vừa đầu tư cho mô hình sản xuất của mình ngày một hoàn thiện hơn. Chi phí đầu tư hàng năm không dưới 20 triệu đồng. Anh đào thêm ao, hồ chứa nước, trồng thêm 700 cây sầu riêng và 300 cây chôm chôm giống Thái Lan .... Năm 1999 là năm đỉnh điểm của thu nhập với hơn 224 triệu đồng. Sang năm 2000, dù có biến động thị trường, anh vẫn đạt mức thu nhập hơn 97 triệu đồng.

Điều này đã giúp anh rút ra một kinh nghiệm quý báu: mô hình sản xuất tổng hợp sẽ giúp kinh tế vững chải hơn, cây này giảm giá thì còn cây khác, còn gà, còn cá .... Nghĩ vậy nên anh tiếp tục đầu tư vốn trồng thêm 300 góc nhãn và 100 cây bưởi, riêng cà phê dù có xuống giá nhưng anh vẫn giữ lại không chặt bỏ như nhiều bà con khác. Qua bao nhiêu năm đầu tư, đến năm 2002, hầu như mọi cây trồng đều mang thu nhập khá lớn về cho gia đình: cà phê được 20 tấn, giá 9000 đ/kg được 180 triệu đồng, chôm chôm và sầu riêng được 23 tấn bán được 30 triệu đồng, điều được 2 tấn bán được 18 triệu đồng, cá được 2 tấn khoảng 14 triệu đồng .... Tổng thu là 242 triệu đồng, sau khi trừ chi phí đầu tư, lãi 162 triệu đồng.

Kinh nghiệm của anh Tiến trong việc xây dựng mô hình sản xuất này là biết áp dụng mô hình trồng cây xen canh 3 tầng: cà phê là loại thấp, chôm chôm Thái lan có độ cao trung bình và tầng cao nhất là cây sầu riêng, nhờ đó mà các cây không che rợp lẫn nhau, tất cả đều phát huy tốt sức sinh trưởng của mình.

Tuy vậy theo anh, gia đình anh sản xuất được như vậy cũng là nhờ được sự quan tâm của địa phương, anh được tham gia các lớp tập huấn về KH-KT nông nghiệp từ đó mới áp dụng vào mô hình sản xuất của gia đình. Anh đã biết ghép từng loại cây giống nên đã giúp 200 cây chôm chôm và sầu riêng giống cho bà con. Bên cạnh đó, anh còn giúp 15 triệu đồng cho 2 hộ nghèo không tính lãi, giải quyết được việc làm cho một số lớn lao động tại địa phương và anh luôn tận tâm truyền đạt lại những kinh nghiệm của bản thân trong sản xuất nông nghiệp cho bà con.

Như vậy, anh Nguyễn Văn Tiến không chỉ là một nông dân sản xuất giỏi mà còn là một điển hình khá toàn vẹn, vừa giúp người nghèo vừa vốn lẫn cây giống, vừa giúp giải quyết lao động tại địa phương. Anh đã rất xứng đáng với danh hiệu một nông dân sản xuất giỏi. Cái giỏi của anh ở mô hình này ngoài việc kết hợp xen canh 3 tầng cây, còn là việc biết lấy ngắn nuôi dài, chuyên tâm sản xuất, không chạy theo thị trường, chặt cây này trồng cây khác … biết khai thác đất xung quanh để hình thành một mô hình VAC, một dạng mô hình sản xuất nông nghiệp luôn được khuyến khích phát triển.

Đài Tiếng nói Nhân dân Tp Hồ Chí Minh