Theo chân các cán bộ khuyến nông và Sở NN-PTNT tỉnh Hà Nam, chúng tôi về huyện Lý Nhân để tìm hiểu tình hình trồng và tiêu thụ dưa chuột bao tử vụ đông năm 2005. Đây là vùng trồng dưa nguyên liệu các loại lớn nhất miền Bắc, hàng năm cung cấp hàng trăm ngàn tấn cho các nhà máy, công ty, xí nghiệp của Nhà nước và tư nhân để chế biến thành các sản phẩm đóng lọ, đóng hộp, muối...

Được hỏi về đơn vị trồng và tiêu thụ nhiều dưa bao tử nhất huyện, anh Nguyễn Văn Thắng, Chủ nhiệm HTX Nhân Nghĩa vui vẻ giới thiệu: "Huyện Lý Nhân hiện có 3 "cai" trồng và tiêu thụ nhiều dưa bao tử nhất vùng là "cai Hiền", "cai Lôi" và "cai Long", trong đó cai Long có diện tích, sản lượng lớn nhất, làm ăn đứng đắn, sòng phẳng, giữ được uy tín với bà con nông dân và các nhà máy xí nghiệp trong nhiều năm qua". Tò mò trước lời giới thiệu của Chủ nhiệm HTX Nhân Nghĩa, chúng tôi tìm gặp anh Ngô Quang Long ở xóm 5, thôn Đồng Lư, xã Chân Lý, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam-người được bà con quanh vùng yêu mến gắn thêm cho các biệt danh như "cai dưa", "Long dưa" và cả tước vị "vua dưa".

Anh dẫn chúng tôi đi thăm hết các vùng trồng dưa chuột bao tử mà anh đang ký hợp đồng trồng và bao tiêu sản phẩm với 6 HTX: Chân Lý, Bắc Lý, Tân Lý, Nhân Nghĩa, Nhân Đạo huyện Lý Nhân và Đồng Dư (huyện Bình Lục), với 43ha chia làm 2 trà cách nhau 1 tuần. Trà đầu 21ha trồng từ đầu tháng 9 âm lịch hiện bắt đầu cho thu hoạch, trà sau cây bắt đầu lên giàn và đang ra hoa, sẽ cho thu hoạch sau 1 tuần nữa. Ngoài dưa chuột bao tử năm nay anh Long còn đầu tư trồng 50 mẫu cà chua nhót ở Nghĩa Hưng, Nam Định để cung cấp cho các nhà máy đóng lọ xuất khẩu. Năm ngoái do thời tiết bất thuận chỉ thu hoạch được trên 800 tấn dưa giao cho các nhà máy.

Vụ xuân năm nay anh đã bán được hơn 700 tấn, dự kiến vụ đông này anh sẽ giao tiếp 1.000 tấn nữa. Khách hàng của anh là các nhà máy chế biến thực phẩm ở Nam Hà, Hưng Yên, Hà Nội, Hải Phòng, Bắc Giang và các Xí nghiệp, doanh nghiệp tư nhân ở trong huyện và các tỉnh lân cận. Phương thức tổ chức sản xuất của anh là ký hợp đồng trồng và thu mua sản phẩm của bà con nông dân thông qua các HTX và ký hợp đồng cung cấp nguyên liệu thường xuyên cho các cơ sở chế biến. Anh mua và cung cấp hạt giống, đầu tư một phần chi phí vật tư, phân bón bằng tiền mặt ứng trước cho các hộ gia đình thông qua các HTX rồi sẽ khấu trừ khi thu mua sản phẩm. Đây là một phương thức tổ chức sản xuất, tiêu thụ khép kín rất hiệu quả của tư nhân được duy trì mấy năm qua góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển tại địa phương trong khi nhiều doanh nghiệp Nhà nước bỏ nhiều công sức, tiền của đầu tư xây dựng vùng nguyên liệu mà vẫn không thành công.

Năm 1988, sau khi hoàn thành nghĩa vụ quân sự 2 năm, Ngô Quang Long trở về địa phương với trình độ PTTH khó kiếm được việc làm. Lúc đầu anh xin đi nhặt dưa cho một nhà máy chế biến thực phẩm ở TP. Nam Định được mấy tháng rồi bị mất việc do nhà máy gặp khó khăn. Từ kinh nghiệm thu mua dưa dần dần anh trở thành cai đầu dài cho một số nhà máy, xí nghiệp trong vùng về thu mua nguyên liệu. Tuy là cai đầu dài nhưng anh tổ chức thu mua của dân, bán cho các nhà máy sòng phẳng, đúng hẹn nên duy trì được chữ tín với khách hàng. Một vài năm gần đây do nhu cầu tiêu thụ nguyên liệu dưa bao tử lớn, diện tích trồng bị thu hẹp dẫn đến khách hàng tranh mua, tranh bán, cạnh tranh nhau về giá cả, anh chuyển sang trực tiếp đầu tư sản xuất khép kín từ khâu tổ chức trồng đến bán sản phẩm nên thu nhập ngày càng cao, lợi nhuận ngày càng lớn.

Nguồn tin: NNVN