Ngày Mua Mí Lúa đưa gia đình từ Đồng Văn về xóm Ngàm Soọc, xã Mậu Duệ (Yên Minh, Hà Giang), vợ chồng anh còn đói cơm, rách áo. Hai mươi năm sau, Mua Mí Lúa đánh xe ô tô về thăm quê, người già ngạc nhiên, trẻ con lạ lẫm "Sao nó giàu thế"!.

Ngày Mua Mí Lúa mới vào lập nghiệp ở xóm Ngàm Soọc, ở đó chỉ có vài ba nóc nhà nằm chênh vênh trên núi. Gia đình 6 người của ông sống chen chúc trong cái lều lợp gianh. Tài sản quý nhất là con bò đực ông mang thẹo làm sức kéo. Trời sương lạnh, sợ nó chết, vợ chồng ông lấy bao tải, vật duy nhất ngăn cách không gian bên ngoài với cái lều rách, để quấn lên người cho nó. Cũng nhờ con bò ấy mà việc phát hoang ruộng bậc thang thuận lợi hơn.

Khó khăn nhất với ông là nước tưới. Ruộng trên cao, mùa khô thiếu nước, cây mạ cắm xuống đất cũng còi cọc. Hết hai gùi gạo cõng từ làng cũ lên mà gia đình ông vẫn không trồng được cây lúa tốt, cây ngô chắc hạt. Nhiều đêm vợ con ngủ cả, nhưng ông vẫn trằn trọc tìm cách đưa nước lên ruộng. Không thể gùi từng chum lên ruộng, chỉ có cách là đào mương dẫn nước. Sáng sớm hôm sau, ông đi "khảo sát" một vòng quanh suối để chọn những chỗ đất mềm có thể đào mương. Hai tháng trời, hì hục đo, đào, cuối cùng thì nước cũng lên tới ruộng nhà ông. Vụ mùa năm ấy, ông được gần 20 gùi thóc, đủ ăn cho 6 người trong cả năm.

Nhưng những mảnh ruộng nhà ông nằm trên đồi dốc, chỉ canh tác 2-3 vụ là đất bạc màu. "Cơm đùm, cơm nắm", ông đi bộ gần 3 ngày đường xuống trung tâm thị xã để tìm thầy dạy cách làm đất tốt. Được cán bộ Trung tâm Khuyến nông hướng dẫn, ông cải tạo nương thành ruộng bậc thang, mua phân chuồng, phân xanh và cả phân hoá học dưới thị xã về bón cho cây trồng. Các giống ngô, lúa ông trồng cũng là giống mới. Từ khi áp dụng phương pháp thâm canh mới, mỗi năm nhà ông thu trên 5 tấn thóc, hơn 4 tấn ngô lai...

Có nhiều lúa, nhiều ngô rồi, ông bắt đầu nghĩ đến việc làm giàu. Năm nào, ông cũng bán thóc, bán ngô để tậu trâu, mua bò. Ông còn thuê thanh niên phát quang bụi rậm, đào mương máng, ao nuôi cá, lập trang trại VAC. Giao cho vợ và con gái cai quản cái máy xáy xát và đàn lợn, đàn gà hàng trăm con ở nhà, còn ông nhận bảo vệ, chăm sóc 75ha rừng đầu nguồn. Được cán bộ khuyến lâm giúp đỡ, ông nhận thêm 14ha đồi trọc để trồng cây lấy gỗ. Ngoài ra, trang trại 2ha chè, 0,3ha bồi, 0,5ha mía, 3,8ha xoài, ao cá rộng hơn 1.000m2 của gia đình ông cũng cho thu nhập hơn 20 triệu đồng/năm.

Thấy ông làm ăn giỏi, nhiều người ở xã Mậu Duệ đã đến nhờ ông dạy. Ông đến từng nhà hướng dẫn bà con cách trồng cây lúa, cây ngô, cây ăn quả. Những hộ quá nghèo không có vốn, ông giao cho nuôi trâu, bò cái. Trâu bò đẻ lứa đầu tiên, ông tặng cho họ làm vốn. Ông cho họ gỗ làm nhà, cho gạo, cho ngô để ăn và giao đất, giao trâu bò cho họ nuôi. Nhờ sự giúp đỡ của ông, 3 gia đình trong xóm Ngàm Soọc thoát nghèo. Có nhà còn sắm được máy cày, xe máy. Để giúp nhiều người có việc làm, Mua Mí Lúa lập một tổ sản xuất ngói máng. Cả huyện chưa có lò ngói máng nên nhân công trong tổ làm không hết việc. Mỗi năm, trừ tiền trả công cho bà con, ông vẫn còn hơn 50 triệu đồng.

Nhà Mua Mí Lúa bây giờ to nhất xã Mậu Duệ. Ông còn mua cả xe ô tô để chở hàng hoá, đi giao dịch ở xa...Ngàm Soọc cũng là xóm giàu có, sầm uất nhất Mậu Duệ.

Nguồn tin: Xuân Mai (Báo nông thôn)