Trên vùng bạt ngàn cát trắng, "nắng như Phan và gió như Rang" của Ninh Thuận, những mầm nho xanh vẫn vươn lên mạnh mẽ và đem về hơn 600 triệu mỗi năm cho người nông dân Nguyễn Văn Mọi ở Ninh Phước, Ninh Thuận. Nhưng, thành công lớn nhất của ông không đơn thuần chỉ là "bắt cát nhả vàng" mà ý nghĩa hơn, đem lại một "thương hiệu" cho cây nho Ninh Thuận, thương hiệu nho Ba Mọi.

Không phải đến bây giờ người Ninh Thuận mới trồng nho, ngay từ đầu những năm 80, cây nho đã được đưa vào trồng thay thế cây lúa trên đất ruộng Ninh Thuận. Thế nhưng, do chưa có phương pháp canh tác hợp lí, quả nho nhỏ và chua, chất lượng kém, giá thành thấp. Nhờ đi đúng hướng, lại được sự giúp đỡ nhiệt tình của 3 Nhà: Nhà nước, Nhà Doanh nghiệp, Nhà Khoa học, ông Mọi đã tìm lại được chỗ đứng cho giống cây nữ hoàng này. Tuân thủ nghiêm ngặt kĩ thuật trồng nho và chỉ sử dụng phân hữu cơ vi sinh, nho an toàn của ông đã có mặt trên các siêu thị lớn của thành phố Hồ Chí Minh. Chất lượng cao, giá cả phù hợp (khoảng trên 20 nghìn/kg), nho Ba Mọi nhanh chóng chiếm được cảm tình của người tiêu dùng. Mỗi vụ nho, ông thu về vài trăm triệu đồng. Anh nông dân ngày nào giờ đã trở thành triệu phú.

Ai đã từng biết đến "giống cây nữ hoàng" này đều hiểu trồng nho chưa bao giờ là một việc đơn giản. Nho là giống cây đỏng đảnh. "Nắng không ưa mà mưa cũng không chịu". Nắng, sâu rầy ăn trụi lá. Mưa, úng ngập, sâu bệnh. Chỉ cần một, hai đêm mưa, cả vườn nho vài chục triệu đồng có thể mất trắng. Thế nên, người trồng nho ở Ninh Thuận phải ngủ cả ở ruộng. Mưa trút xuống bao nhiêu, họ phải tát cạn bấy nhiêu. Mỗi giàn nho là một tài sản lớn đối với người trồng nho nơi đây. Lo sợ sâu bệnh, họ dùng phân hoá học để bón, thuốc trừ sâu để phun. Nho nhỏ. Chát. Rớt giá. Có lúc, mỗi kg nho chỉ đủ đổi một ly trà đá!

Trăn trở trước sự xuống dốc của cây nho và sự bế tắc của người trồng nho, ông Nguyễn Văn Mọi quyết tìm ra một hướng đi mới cho cây nho Ninh Thuận. Mỗi tuần một lần, người nông dân này lại tìm đến thư viện tra cứu, mày mò, mong tìm ra một giải pháp cho "giống cây nữ hoàng". Biết được điều này, Trung tâm chuyển giao tiến bộ kỹ thuật nông nghiệp tỉnh đã tìm đến vườn nho của ông để thử nghiệm giống nho an toàn. Chăm sóc nho đã cực, chăm nho an toàn còn cực hơn vì phải đảm bảo quy trình từ đầu đến cuối vụ. Những lúc tỉa bớt trái theo yêu cầu kỹ thuật, nhìn thảm nho xanh rì trên mặt đất ông xót lắm. "Thôi thì hi sinh cho khoa học kỹ thuật!". Những thất bại đầu tiên rồi cũng qua. Vùng đất "thiếu mưa, thừa nắng" này cũng không phụ công ông. Trái nho an toàn đầu tiên ra đời theo phương pháp mới được kiểm định chất lượng chặt chẽ. Nho to, ngọt, chất lượng không kém nho ngoại mà giá thành chỉ bằng một nửa nên tiêu thụ rất nhanh.

Nhưng làm thế nào để phân biệt nho an toàn và nho không an toàn, nho của ông và nho của những người dùng thuốc trừ sâu? Ông quyết chí tìm ra một thương hiệu, "một cái tên để phân biệt mình với người khác". Với tấm bằng thạc sĩ kinh tế, cậu con trai đầu của ông, đứa con lớn lên từ cây cà, cây ớt quay lại giúp ông gây dựng thương hiệu. Cái tên Ba Mọi ra đời.

Không phải ngẫu nhiên ông lại chọn cái tên Ba Mọi cho thương hiệu nho an toàn của mình. "Ba Mọi" gắn với tuổi thơ sóng gió của ông. Ra đời không được thấy mặt cha, ông là niềm hi vọng duy nhất của người mẹ goá bụa. Bà đặt cho ông một cái tên xấu xí: Mọi với ước ao ông sẽ nối dài cuộc đời của người chồng xấu số. Lớn lên từ những ngày ngồi trong thúng, mủng mẹ đem theo khi đi chợ, ông hiếu hơn ai hết niềm mong ước lớn lao của mẹ trong cái tên Mọi xấu xí.

Ba Mọi không đơn thuần là tên vợ, tên chồng. Cái tên "Ba Mọi" mang trong nó sự biết ơn của ông đối với người vợ tên Ba tảo tần đã cho ông niềm tin và người mẹ nghèo đã cho ông một ý chí, một cái tên chân phương: Mọi. Thành công ngày hôm nay của ông có lẽ xuất phát từ chính thái độ trân trọng quá khứ, trân trọng những gì mình đã có này.

Theo Quỳnh Ngọc (Đài Truyền hình Việt Nam)